22 maja 2023 roku w życie weszła ustawa o fundacji rodzinnej. Czy fundacje te będą mogły być wspólnikami w spółkach komandytowych? Jak zorganizować spółkę komandytową, w której wspólnikiem będzie fundacja rodzinna? Czy fundacja ta powinna zostać w spółce komplementariuszem czy komandytariuszem? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w naszym artykule.
Zamów nasz kurs online "Fundacja rodzinna - sukcesja w biznesie w praktycznych pytaniach i odpowiedziach"Z kursu dowiesz się m.in:
Zobacz program i zamów tutaj. |
Jak działa fundacja rodzinna?
Fundacjom rodzinnym poświęciliśmy wiele artykułów na naszych stronach internetowych. Uczestnictwo fundacji (gdy dalej piszemy o „fundacji”, mamy na myśli fundacje rodzinne) zapewnić może stabilny model sukcesji majątku rodzinnego oraz korzyści podatkowe. Z naszymi artykułami poświęconymi fundacji rodzinnej można zapoznać się klikając w jeden z poniższych linków:
- Fundacja rodzinna – czym będzie i dlaczego ma pojawić się w Polsce?
- Fundacja rodzinna projekt ustawy
- Czy założenie fundacji prywatnej jest sposobem na zaplanowanie sukcesji majątkowej?
Fundacja rodzinna jako wspólnik spółki komandytowej
Podstawową kwestią organizacji spółki z uczestnictwem fundacji rodzinnej jest ustalenie czy fundacja może być wspólnikiem spółki komandytowej. Odpowiedź brzmi tak. Fundacja rodzinna może być wspólnikiem w wszystkich typach spółek, za wyjątkiem spółki partnerskiej (co wynika z jej charakteru, że jest dostępna wyłącznie dla osób fizycznych wykonujących określone zawody). Fundacja może zostać wspólnikiem spółki na dwa zasadnicze sposoby – poprzez założenie spółki z innymi podmiotami albo poprzez nabycie na własność praw wspólnika spółki. Na przykładzie spółki komandytowej, fundacja może zostać jej wspólnikiem, gdy będzie uczestniczyć w zakładaniu spółki, gdy nabędzie ogół praw i obowiązków (OPiO) wspólnika, bądź gdy fundator wniesie do majątku fundacji przysługujący mu już w jakiejś spółce komandytowej ogół praw i obowiązków.
Po ustaleniu, że fundacja rodzinna może być wspólnikiem spółki komandytowej, warto zastanowić się nad tym do której kategorii wspólników powinna należeć. W ramach przypomnienia – w spółce komandytowej są tylko dwie kategorie wspólników: komplementariusze oraz komandytariusze. Obie kategorie wspólników istotnie się od siebie różnią, przede wszystkim odpowiedzialnością za zobowiązania spółki oraz opodatkowaniem otrzymywanych zysków.
Fundacja rodzinna jako komandytariusz
Pozycja komandytariusza w spółce komandytowej jest pozycją bezpieczną, w znaczeniu biznesowym. Odpowiada on za zobowiązania spółki do określonej kwoty – sumy komandytowej i jest zwolniony od tej odpowiedzialności w granicach wniesionego wkładu. Oznacza to, że fundacja rodzinna będąca komandytariuszem nie ryzykuje swoim majątkiem w stopniu większym niż jasno określona suma komandytowa.
Komandytariusz w spółce komandytowej jest wspólnikiem biernym. Co do zasady nie podejmuje decyzji względem bieżących działań spółki, a jego zgody wymagają jedynie najbardziej kluczowe kwestie. Znaczne ograniczenie decyzyjności komandytariusza w spółce ogranicza cel fundacji rodzinnej, jakim jest zarządzanie określonym majątkiem, ponieważ codziennym prowadzeniem spraw zajmuje się co do zasady komplementariusz.
Fundacja rodzinna jako komplementariusz
Znacznie więcej zalet ma wykorzystanie fundacji jako komplementariusza. Rozwiązanie to jest podobne do konstrukcji, w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Pozwala więc na ograniczenie odpowiedzialności pozostałych wspólników (komandytariuszy) za zobowiązania spółki. Równocześnie daje nieco więcej swobody w kwestiach organizacyjnych. Fundacja jako komplementariusz spółki komandytowej spełnia jednocześnie jedną ze swoich głównych funkcji jaką jest zarządzanie majątkiem spółki, jak i samą spółką, w jej codziennych oraz kluczowych kwestiach.
Problematyczną kwestią jest jednak to, że komplementariusz spółki komandytowej odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem, co może stanowić poważne zagrożenie w przypadku fundacji rodzinnej, której celem jest gromadzenie najcenniejszych składników majątku fundatora, a nawet całej rodziny. W przypadku poważnych problemów z wypłacalnością spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest fundacja rodzinna, mogłoby dojść do prowadzenia egzekucji z majątku fundacji rodzinnej.
Dowiedz się więcej o spółce komandytowej! Zamów V wydanie książki “Komandytowa” w wygodnej formule pytań i odpowiedzi, dzięki której szybko znajdziesz odpowiedź na nurtujące pytania!
Fundacja rodzinna jako komandytariusz czy komplementariusz. Co wybrać?
Na to pytanie niestety nie ma jasnej odpowiedzi. W jednym przypadku korzystniejsze będzie obsadzenie fundacji rodzinnej w bezpiecznej, wycofanej pozycji komandytariusza, z odpowiednimi uprawnieniami w zakresie zarządzania spółką; w drugim przypadku jednak korzystniejsze będzie obsadzenie fundacji rodzinnej w spółce komandytowej w pozycji decyzyjnego codziennego zarządcy, jakim jest komplementariusz – zapewni to możliwość precyzyjnego i dokładnego dbania o majątek spółki.
Najlepiej wyjaśnić tę różnicę na przykładach. Jeśli spółka komandytowa jest spółką holdingową – jej głównym zadaniem jest zarządzanie spółkami celowymi, które zasadniczo same ponoszą odpowiedzialność za swoje zobowiązania, np. spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością (spółka komandytowa ma 100% udziałów w spółkach z o.o.). Dobrym rozwiązaniem będzie obsadzenie fundacji rodzinnej w roli komplementariusza spółki komandytowej zarządzającej spółkami celowymi. W tej sytuacji fundacja rzeczywiście ponosi odpowiedzialność całym majątkiem za zobowiązania spółki komandytowej, jednak ryzyko ponoszone przez całą spółkę jest marginalne.
Jeśli natomiast fundacja rodzinna miałaby uczestniczyć w spółce komandytowej będącej spółką bieżącej działalności biznesowej, dodatkowo na bardzo dynamicznym i szybko zmieniającym się rynku, generującym ryzyko dużych zysków kosztem ryzyka dużych strat, pozycja fundacji jako komplementariusza nie jest dobrym pomysłem. W tej sytuacji pozycja komandytariusza jest pozycją znacznie rozsądniejszą. Można by też zastanowić się nad rozwiązaniem nieangażującym bezpośrednio fundacji rodzinnej w strukturę spółki, poprzez np. zawiązanie spółki z o.o., w której jedynym udziałowcem będzie fundacja, by ta spółka z o.o. została komplementariuszem spółki.
W praktyce trudno jest o tak skrajne przypadki, jak te opisane powyżej. Każdą sytuację należy rozważać indywidualnie. Fundacja rodzinna daje wiele możliwości zapewniających stabilizację majątku oraz utworzenie struktury pozwalającej budować pozycję rodziny przez pokolenia, jej wdrożenie wymagać może jednak przeprowadzenia reorganizacji tego w jakiej formie prowadzona jest obecna działalność spółek.
Opodatkowanie fundacji rodzinnej jako wspólnika w spółce komandytowej
W standardowej spółce komandytowej, w której wspólnikami są osoby fizyczne lub inne spółki, posiadanie statusu komplementariusza lub komandytariusza ma istotne znaczenie dla rzeczywistego poziomu opodatkowania. Inaczej sytuacja wygląda jednak w przypadku fundacji rodzinnych.
Pod względem podatkowym to, jaką rolę w spółce komandytowej będzie pełniła fundacja rodzinna (tj. czy będzie komplementariuszem czy komandytariuszem) nie ma większego znaczenia. Opodatkowanie fundacji rodzinnej jest bowiem odmienne niż w przypadku innych wspólników – co do zasady fundacja nie płaci podatku od swoich bieżących dochodów, a opodatkowanie podatkiem dochodowym występuje dopiero w momencie wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów. Oznacza to, że nie będą tu miały zastosowania standardowe mechanizmy opodatkowania wspólników spółek komandytowych, takie jak na przykład odliczenie komplementariusza.
Dochód fundacji rodzinnej z tytułu uczestnictwa w spółce komandytowej w momencie jego wypłaty na rzecz fundacji nie będzie więc podlegał opodatkowaniu CIT. Dopiero wypłata osiągniętego w ten sposób zysku na rzecz beneficjentów fundacji wiązać się będzie z obowiązkiem zapłaty przez fundację 15% CIT - podstawą opodatkowania będzie wówczas wartość wypłaconego świadczenia.
Jeżeli masz pytania dotyczące sukcesji firmy lub chciałbyś skorzystać z rozwiązania jakim jest fundacja rodzinna, skontaktuj się z nami. Na pewno pomożemy!
Ewelina Szumska
Mikołaj Stacherski
