W praktyce często zdarza się, że osoby chcące zostać wspólnikami w spółce komandytowej, chciałyby również zachować pełną anonimowość. Obecnie wprowadzane nowelizacje dążą jednak do zachowania pełnej transparentności w obrocie gospodarczym, w celu zminimalizowania ryzyka przy zawieraniu potencjalnych transakcji. Z naszego artykułu dowiesz się czy istnieje możliwość bycia wspólnikiem w spółce komandytowej z jednoczesnym zachowaniem anonimowości.
Obowiązek ujawnienia wspólników
Kodeks spółek handlowych wskazuje, że zgłoszenie spółki komandytowej do KRS powinno zawierać m.in. nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy. Zgłoszeniu do KRS podlegają także wszelkie zmiany tych danych. Więcej na temat informacji, które podlegają ujawnieniu w związku z rejestracją spółki komandytowej w KRS dowiesz się z naszego artykułu Rejestracja spółki komandytowej w KRS – jakie informacje należy zgłosić? Uwzględniając dodatkowo fakt, że dane ujawnione w KRS są jawne i powszechnie dostępne mamy do czynienia z pełną transparentnością danych wspólników spółki komandytowej.
Pojawia się zatem pytanie czy istnieją takie rozwiązania prawne, które z jednej strony pozwolą danej osobie uzyskać prawa i obowiązki wspólnika w spółce komandytowej, a z drugiej strony pozwolą jej zachować anonimowość wobec KRS. Albo też patrząc z innej perspektywy, czy możliwe jest doprowadzenie do pewnego rodzaju „rozdwojenia jaźni” polegającego na tym, że osoba „X” będzie występowała jako formalny, ujawniony w KRS, wspólnik spółki komandytowej, ale faktycznie to osoba „Y” będzie rzeczywistym podmiotem praw i obowiązków przysługujących temu wspólnikowi z tytułu uczestnictwa w spółce.
KRS a Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR)
Do niedawna odpowiedzią na powyżej postawione pytanie było powiernictwo, które opiera się na tym, że zainteresowanej osobie trzeciej (powierzającemu) przysługuje prawo kontroli nad wykonywaniem praw i obowiązków przez osobę będącą formalnie wspólnikiem w spółce komandytowej (powiernikiem). Dane powierzającego nie są przy zastosowaniu tej konstrukcji ujawniane w rejestrze przedsiębiorców KRS, co pozwalało na zachowanie pełnej anonimowości.
Od października 2019 został w Polsce wprowadzony jednak rejestr CRBR, który jest rejestrem ogólnodostępnym. W obecnym stanie prawnym, każda spółka rejestrowana w KRS ma obowiązek zgłoszenia swoich beneficjentów rzeczywistych, a także reprezentantów i osób mających istotny wpływ na działalność przedsiębiorstwa do tego właśnie rejestru. Obowiązek ten tyczy się również spółek już zarejestrowanych. CRBR ma na celu zapewnienie pełnej transparentności podmiotów uczestniczących w obrocie gospodarczym, co w praktyce wyłącza możliwość zachowania anonimowości wspólników oraz osób kierujących pośrednio działalnością spółki.
W przypadku spółki komandytowej zgłoszeniu podlegają wszyscy komandytariusze oraz komplementariusze, a w przypadku gdy rolę komplementariusza pełni spółka kapitałowa, także wspólnicy tej spółki kapitałowej, którzy posiadają więcej niż 25 % udziałów lub akcji. Zgłoszeniu podlegają również, osoby fizyczne wywierające decydujący wpływ na czynności lub działania podejmowane przez spółkę. Instytucja powiernictwa może więc zostać oczywiście zastosowana, co pozwoli na nieujawnianie danych powierzającego w rejestrze KRS, ale nie zapewni ona pełnej anonimowości, gdyż jego dane muszą zostać zgłoszone do CRBR.
Aleksander Gałek
