Przedłużająca się pandemia COVID-19 odbija się negatywnie na działalności dużej części spółek komandytowych. W przypadku problemów finansowych takich spółek, w szczególnie niekorzystnej sytuacji są osoby fizyczne pełniące w spółce funkcję komplementariusza. Komplementariusz w razie bezskuteczności egzekucji wobec spółki komandytowej odpowiada za jej zobowiązania całym swoim majątkiem osobistym. W niektórych sytuacjach warto zatem rozważyć zmianę statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza.
Zmiana statusu wspólnika – na czym polega?
W spółce komandytowej możliwe jest dokonanie zmiany umowy spółki polegające na tym, że dotychczasowy komplementariusz stanie się komandytariuszem. Jeżeli w spółce jest tylko jeden komplementariusz, wtedy jednocześnie ze zmianą statusu wspólnika do spółki musi przystąpić nowy komplementariusz. Z punktu widzenia ukształtowania odpowiedzialności wspólników w spółce, najkorzystniej gdy takim komplementariuszem będzie spółka z o.o. Najszybciej nową spółkę z o.o. można założyć przez Internet, w tzw. systemie S24.
Zmiana statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza następuje poprzez zmianę umowy spółki. Zmiana ta musi mieć formę aktu notarialnego. Dla zmiany umowy spółki konieczna jest zgoda wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki zawiera w tym zakresie inne postanowienia, np. wymaga zgody określonej większości wspólników.
O skutkach zmiany statusu wspólnika w kontekście raportowania schematów podatkowych i klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania przeczytasz w artykule Zmiana ról w spółce komandytowej a unikanie opodatkowania – czy jest się czego obawiać?
Odpowiedzialność za zobowiązania powstałe przed zmianą statusu wspólnika
Ze zmianą statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza wiąże się przede wszystkim zmiana zasad odpowiedzialności takiego wspólnika za zobowiązania spółki w razie bezskuteczności egzekucji wobec spółki. Uzyskanie przez komplementariusza statusu komandytariusza nie może negatywnie wpływać na sytuację wierzycieli spółki. Z tego względu przyjmuje się, że były komplementariusz, który stał się komandytariuszem, ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki powstałe w okresie, gdy był komplementariuszem, na zasadach dotychczasowych, czyli tak jak komplementariusz.
Masz pytania dotyczące spółki komandytowej? Sprawdź najnowsze wydanie książki “Komandytowa”, a w niej wszystko, co musisz wiedzieć o spółce komandytowej jako podatniku CIT.
Odpowiedzialność za zobowiązania powstałe po zmianie wspólnika
Z kolei za zobowiązania powstałe po dacie uzyskania statusu komandytariusza, wspólnik odpowiada już do wysokości sumy komandytowej. Jeżeli komandytariusz wniósł wkład równy co najmniej sumie komandytowej, nie ponosi w ogóle odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Dla ustalenia zakresu odpowiedzialności wspólnika, który stał się komandytariuszem, istotne jest przede wszystkim ustalenie od kiedy zmiana jego statusu z komplementariusza na komandytariusza była skuteczna wobec wierzyciela.
Więcej o zasadach odpowiedzialności wspólników w spółce komandytowej oraz o metodach jej łagodzenia możesz przeczytać w artykule: Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki – czy można ją ograniczyć?
Skuteczność zmiany statusu wspólnika
W przypadku zmiany statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza, skuteczność tej zmiany wobec wierzyciela zależy od tego czy wierzyciel o dokonanej zmianie wiedział. Przyjmuje się, że jeżeli wierzyciel miał świadomość, że dotychczasowy komplementariusz na mocy zmiany umowy spółki stał się komandytariuszem, taka zmiana jest skuteczna wobec tego wierzyciela od momentu, w którym wierzyciel dowiedział się o zmianie. Jeżeli natomiast wierzyciel działał w zaufania do danych zawartych w rejestrze przedsiębiorców KRS, a nie miał wiedzy o dokonanej zmianie umowy, wtedy przyjmuje się że zmiana statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza będzie wobec niego skuteczna od daty wpisu w KRS.
W obecnej sytuacji, determinowanej przez trwającą pandemię koronawirusa, szczególnie istotne jest zatem by zmiana statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza została jak najszybciej ujawniona w KRS.
Ochrona wierzycieli
Pełna odpowiedzialność byłego komplementariusza za zobowiązania spółki powstałe przed zmianą jego statusu w spółce stanowi zabezpieczenie dla wierzycieli spółki. Z tego względu w przypadku zmiany statusu wspólnika, w praktyce niemożliwe byłoby podważenie takiej czynność w drodze skargi pauliańskiej. Zmiana statusu wspólnika nie jest czynnością, na mocy której zyskiwałaby korzyść majątkową osoba trzecia, co jest niezbędną przesłanką zastosowania skargi pauliańskiej.
Zmiana nazwy spółki w razie zmiany komplementariusza
Dokonując zmiany statusu wspólnika, należy pamiętać, że zmiana komplementariusza niejako wymusza zmianę nazwy spółki komandytowej, co może powodować pewne zawirowania w praktyce obrotu gospodarczego.
W nazwie spółki komandytowej musi być zawarte nazwisko lub nazwa komplementariusza spółki. Zatem w przypadku spółki, w której tylko jeden wspólnik był komplementariuszem, zmiana tego podmiotu będzie wiązała się ze zmianą nazwy spółki. Istotne jest również by w nazwie spółki nie było zamieszczone nazwisko komandytariusza. Taki błąd mógłby przekreślać sens dokonanej czynności, bowiem w takiej sytuacji komandytariusz ponosiłby odpowiedzialność za zobowiązania spółki na takich zasadach jak komplementariusz.
Wydaje się zatem, że zmiana statusu wspólnika z komplementariusza na komandytariusza jest stosunkowo bezpiecznym rozwiązaniem w razie przewidywanych kłopotów finansowych spółki. Warto rozważyć wspólnie z doświadczonym doradcą czy w jest to rozwiązanie adekwatne do sytuacji, w której znajduje się aktualnie spółka. O innych rozwiązaniach związanych z ochroną osobistego majątku piszemy m.in. w artykule: Rozdzielność majątkowa i podział majątku – czy pozwolą zabezpieczyć majątek w obecnej sytuacji?
Karolina Kulińska-Polak
