Ulga na złe długi – wsparcie dla spółki komandytowej w czasach kryzysu

W artykule 10 najważniejszych zmian dla spółek i przedsiębiorców w 2020 roku  informowaliśmy o pojawieniu się w podatkach dochodowych tzw. ulgi na złe długi. W związku z ogłoszonym w Polsce stanem epidemicznym spowodowanym pandemią wirusa SARS-CoV-2, a co za tym idzie spowolnieniem niektórych sektorów gospodarki, warto wskazać rozwiązanie prawne mogące znacząco ułatwić funkcjonowanie spółek komandytowych w tym trudnym okresie.

Ulga na złe długi – co to takiego?

Obowiązek podatkowy na gruncie podatku VAT, PIT czy CIT, powstaje, co do zasady, z momentem sprzedaży towaru lub usługi, a nie z chwilą otrzymania przez spółkę zapłaty. Co można zrobić w sytuacji, gdy podatek został już uiszczony, a kontrahent nadal nie reguluje swojego zobowiązania?

W takim wypadku spółka komandytowa może zastosować tzw. ulgę na złe długi. Jest to rozwiązanie, które pozwala tymczasowo wyeliminować nieuregulowaną należność z podstawy opodatkowania, a tym samym poprawić płynność finansową spółki komandytowej. Należy zaznaczyć, że skorzystanie z tej procedury odniesie skutki zarówno po stronie wierzyciela, jak i dłużnika – głównie poprzez nałożenie na niego dodatkowych obowiązków rozliczeniowych.

Uprawnienia wierzyciela

Wierzyciel, który nie otrzymał należności lub jej części w okresie 90 dni od dnia upływu terminu płatności określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie, ma prawo:

• na gruncie podatku dochodowego - zmniejszyć podstawę obliczenia podatku o wartość tej należności lub jej części albo zwiększyć poniesioną stratę. Ulgę można stosować w rozliczeniach miesięcznych, zwiększając albo zmniejszając dochód stanowiący podstawę obliczenia zaliczki. W przypadku, kiedy wierzyciel zobowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania lub zmniejszenia straty, korekty dokonuje już od miesiąca, w którym zobowiązanie zostało uregulowane (przy ustalaniu zaliczki na podatek). Jeżeli wartość zmniejszenia podstawy obliczenia podatku jest wyższa od tej podstawy, zmniejszenia o nieodliczoną wartość można dokonać w okresie 3 lat, licząc od końca roku podatkowego, za który powstało prawo do zmniejszenia.
  
  W związku z faktem, iż podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy spółki komandytowej to oni będą pełnić rolę wierzycieli w tym zakresie;
  
  
• na gruncie podatku VAT - po uprawdopodobnieniu nieściągalności należy dokonać korekty podatku należnego (naliczonego w swojej fakturze), jeżeli kontrahentem w danej transakcji nie był przedsiębiorca niebędący czynnym podatnikiem VAT lub podmiotem zagranicznym, a od daty wystawienia faktury nie upłynęły 2 lata (licząc od końca roku, w którym ją wystawiono).
  
  W związku z faktem, że to spółka komandytowa jest podatnikiem podatku od towarów i usług to ona będzie pełniła rolę wierzyciela w przedmiotowym zakresie.
  
  

Niemniej należy pamiętać, że bezwzględnym warunkiem skorzystania z omawianej ulgi przez wierzyciela jest brak prowadzonego wobec dłużnika postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub likwidacyjnego.

Obowiązki dłużnika

Obowiązki dłużnika są skorelowane z uprawnieniami wierzyciela. Dlatego też w sytuacji  niedokonania płatności za wykonaną przez kontrahenta usługę lub dostarczony towar, w ciągu wspomnianych  90 dni,  dłużnik będzie zobowiązany:

• na gruncie podatku dochodowego – do usunięcia z kosztów uzyskania przychodu wydatku poczynionego na transakcję, za którą nie dokonał płatności lub do powiększenia swoich przychodów w tym zakresie;
  
  
• na gruncie podatku VAT – do dokonania korekty podatku naliczonego, odliczonego w ramach transakcji, za którą nie dokonał płatności.
  
  

Warto wspomnieć, że spółka komandytowa, bądź jej wspólnicy korzystający z ulgi na złe długi nie muszą informować o tym fakcie dłużnika. Działanie to uznaje się za zbędne, ponieważ dłużnik ma obowiązek skorygowania podatku naliczonego od takiej zaległości niezależnie od tego, czy jego kontrahent zdecydował się na korektę ze swojej strony.

Uregulowanie należności przez dłużnika

W przypadku gdyby po złożeniu deklaracji podatkowej, na bazie której dokonana została korekta, dłużnik uregulował przeterminowane zobowiązanie, zastosowana ulga na złe długi musi zostać rozliczona (zwrócona). W takim wypadku wierzyciel powinien zwiększyć podstawę opodatkowania wraz z kwotą podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność uregulowano. Natomiast dłużnik w okresie, w którym tę należność uregulował, będzie miał prawo zwiększenia podatku naliczonego.

Tarcza antykryzysowa

W ramach walki z negatywnymi skutkami gospodarczymi pandemii wirusa SARS-CoV-2 organy rządzące wprowadziły w  życie tzw. tarczę antykryzysową, której celem jest wsparcie podmiotów funkcjonujących na rynku gospodarczym w czasie kryzysu. Jedną z zaproponowanych zmian jest wyłączenie stosowania regulacji w podatku dochodowym dotyczących tzw. złych długów, w odniesieniu do dłużników, którzy powinni uwzględniać niezapłacone zobowiązania przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Ze wskazanego zwolnienia będą mogli skorzystać podatnicy, których przychody osiągnięte w okresach rozliczeniowych (miesięcznych albo kwartalnych) w stosunku do analogicznych okresów w 2019 r. zmniejszą się o co najmniej 50%.

W przypadku, gdy określony podmiot rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w 2019 r. pod uwagę należy wziąć średnie przychody uzyskane w przedmiotowym roku, które oblicza się zgodnie ze wzorem:

gdzie:
ŚP – średnie przychody w roku 2019;

P – przychody osiągnięte w roku 2019;

LM – liczba miesięcy, w których prowadzona była działalność gospodarcza w roku 2019.

UWAGA! W związku z obecnym brzemieniem przepisu ze zwolnienia nie będą mogły skorzystać podmioty, które:

• rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej w 2020 r.;
  
  
• pomimo, iż rozpoczęły prowadzenie działalności w IV kwartale 2019 r., nie uzyskały w tym okresie żadnych przychodów;
  
  
• w roku 2019 stosowały metodę opodatkowania, w której nie ustala się przychodów (karta podatkowa). Zastrzeżenie to dotyczy jedynie kontrahentów spółek komandytowych, bowiem wspólnicy przedmiotowej spółki – będący podatnikami podatku dochodowego – nie są uprawnieni do korzystania z opodatkowania w formie karty podatkowej (więcej na ten temat w naszym artykule Czy wspólnik spółki komandytowej może rozliczać się na podstawie karty podatkowej? ).

W dobie niesprzyjających warunków gospodarczych szczególnie istotna jest znajomość metod, które pozwalają na ustabilizowanie sytuacji ekonomicznej spółki oraz poprawienie jej płynności finansowej. Jeżeli chcesz poznać więcej tego typu rozwiązań skorzystaj z doświadczenia naszych prawników oraz doradców podatkowych.

Paulina Sandomierz