Posiadanie statusu wspólnika w spółce komandytowej nie zawsze oznacza, że ogół praw i obowiązków („udział”) należy wyłącznie do wspólnika. W przypadku pozostawania w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, mimo braku wpisu małżonka do rejestru przedsiębiorców KRS, ogół praw i obowiązków wspólnika może stanowić majątek wspólny małżonków.
Decyduje ustrój majątkowy małżeński
Jeżeli małżonkowie nie zawrą umowy majątkowej małżeńskiej (tzw. intercyzy), to z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między nimi ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Oznacza to, że każdy z małżonków ma swój majątek osobisty, lecz poza tym małżonkowie mają też majątek wspólny.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należy m.in. majątek, który został nabyty przed zawarciem małżeństwa, jak i majątek nabyty w wyniku dziedziczenia bądź otrzymania darowizny. Do majątku wspólnego wchodzą natomiast m. in. wynagrodzenia za pracę małżonków i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z nich.
Jeżeli więc wkład w spółce zostanie pokryty z majątku wspólnego małżonków (np. ze wspólnych oszczędności), to objęty ogół praw i obowiązków wspólnika stanie się częścią majątku wspólnego małżonków. W takiej sytuacji małżonkowie będą faktycznymi współwłaścicielami „udziałów”.
Współwłasność a zbycie „udziałów” w spółce komandytowej
Formalnie wspólnikiem, któremu przysługują określone prawa wynikające z jego uczestnictwa w spółce, będzie ten z małżonków, który nabył ogół praw i obowiązków na podstawie określonej czynności (np. był założycielem spółki bądź stroną umowy sprzedaży ogółu praw i obowiązków). W praktyce jednak prawa majątkowe przypadające na ten „udział” w spółce osobowej będą należeć do obu małżonków.
Przepisy nie narzucają obowiązku uzyskania zgody małżonka na zbycie ogółu praw i obowiązków. Małżonek ma jednak prawo wyrazić sprzeciw wobec takiej transakcji, zanim jeszcze do niej dojdzie. Gdyby mimo wcześniej zgłoszonego sprzeciwu umowa została zawarta, byłaby bezwzględnie nieważna.
Wszystko, co musisz wiedzieć o spółce komandytowej jako podatniku CIT znajdziesz w V wydaniu książki “Komandytowa w pytaniach i odpowiedziach”. Zamów teraz!
Ustanie wspólności majątkowej małżeńskiej
W przypadku ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, np. w wyniku separacji lub rozwodu, mogą pojawić się wątpliwości dotyczące rozliczenia miedzy małżonkami oraz ewentualnego przystąpienia małżonka wspólnika do spółki. W spółkach osobowych wyjątkowo istotny jest skład wspólników, co oznacza, że przystąpienie małżonka do takiej spółki w wyniku podziału majątku małżonków co do zasady nie jest możliwe. Wyjątkiem jest sytuacja, w której na takie przystąpienie wyrażą zgodę wszyscy dotychczasowi wspólnicy.
W związku z tym, jeżeli doszłoby do podziału majątku, konieczna będzie co do zasady spłata drugiego małżonka w wysokości odpowiadającej wartości ogółu praw i obowiązków wspólnika przypadającym na tego małżonka.
Marcin Tomczak
Michał Walczak
