Objęcie spółek komandytowych w 2021 roku podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) spowodowało, że część przedsiębiorców rozpoczęło poszukiwania alternatywnej formy prowadzenia działalności gospodarczej. Niektórzy jednak idą o krok dalej i decydują się na rozwiązanie spółki.
Zamknięcie spółki komandytowej jest złożonym, nierzadko skomplikowanym procesem. W tym artykule wyjaśnimy jak zamknąć spółkę oraz odpowiemy na pytanie czy możliwe jest rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji.
Jakie są przyczyny rozwiązania spółki komandytowej?
Kodeks spółek handlowych przewiduje kilka sytuacji, które prowadzą do rozwiązania spółki komandytowej. Należą do nich:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki (np. upływ czasu, na który została zawiązana spółka komandytowa albo zrealizowanie przez spółkę określonej inwestycji),
- jednomyślna uchwała wszystkich wspólników (czyli zarówno komplementariuszy i komandytariuszy),
- ogłoszenie upadłości spółki komandytowej,
- śmierć komplementariusza lub ogłoszenie jego upadłości,
- wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
- prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu spółki komandytowej.
W przypadku śmierci komplementariusza, ogłoszenia jego upadłości lub pomimo wypowiedzenia umowy spółki, spółka komandytowa może trwać nadal. Stanie się tak, jeśli umowa spółki to przewiduje lub jeśli pozostali wspólnicy zdecydują, by kontynuować działalność.
Więcej o wypowiedzeniu umowy spółki komandytowej dowiesz się z naszego artykułu Jak wypowiedzieć umowę spółki komandytowej?
O tym czy możliwe jest rozwiązanie spółki komandytowej przed spłatą długów dowiesz się z naszego artykułu Rozwiązanie spółki komandytowej – czy jest możliwe przed spłatą długów?
Jak przebiega likwidacja spółki komandytowej?
W przypadku wystąpienia jednej ze wspomnianych wyżej przyczyn rozwiązania spółki komandytowej należy przeprowadzić jej likwidację. Czym właściwie jest postępowanie likwidacyjne? Jest to okres, w którym kończy się działalności spółki, tj. wygasza jej aktywność, ściąga należności, spłaca zobowiązania, upłynnia (sprzedaje majątek) i rozwiązuje umowy.
W terminie 7 dni od dnia otwarcia likwidacji spółki, likwidatorzy powinni zgłosić do KRS informację o: otwarciu likwidacji, danych likwidatorów oraz sposobie reprezentowania spółki. Należy uczynić to poprzez wypełnienie odpowiedniego formularza w systemie internetowym Portalu Rejestrów Sądowych.
Kto może być likwidatorem spółki komandytowej?
Likwidatorem spółki komandytowej z mocy prawa jest komplementariusz.
Wspólnicy mogą powyższe zasady zmodyfikować i na likwidatorów powołać tylko niektórych spośród siebie, np. jednego z komplementariuszy albo komandytariusza, mogą też wybrać na likwidatorów osoby spoza swojego grona. Wspólnicy mogą o tym zadecydować, umieszczając stosowny zapis w umowie spółki lub podejmując odpowiednią uchwałę.
Należy zaznaczyć, że skoro wspólnikami mogą być nie tylko osoby fizyczne, ale też inne podmioty, likwidatorami mogą zostać również osoby prawne lub inne jednostki organizacyjne, np. spółka z o.o.
Warto podkreślić, że oprócz wspólników także sąd rejestrowy może ustanowić likwidatorami spółki tylko niektórych spośród wspólników, jak również osoby spoza ich grona. Decyzję w tym zakresie sąd rejestrowy może podjąć na wniosek wspólnika lub innej osoby mającej w tym interes prawny (np. wierzyciela spółki). Za taką ingerencją w sprawy spółki musi jednak przemawiać ważny powód, np. prowadzenie przez wspólnika działalności konkurencyjnej wobec spółki, trwały konflikt pomiędzy wspólnikami, który utrudnia lub uniemożliwia zakończenie postępowania likwidacyjnego, brak kwalifikacji do pełnienia funkcji likwidatora, stwierdzona nieuczciwość likwidatora, a nawet – choćby przejściowe – ograniczenie możliwości sprawowania obowiązków likwidatora spowodowane np. chorobą wspólnika czy wyjazdem za granicę.
Jakie czynności należy podjąć, żeby zlikwidować spółkę komandytową?
Zadaniem likwidatorów spółki komandytowej jest podjęcie szeregu czynności, które doprowadzą do zakończenia bytu prawnego spółki. Do obowiązków likwidatorów należy zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności spółki, upłynnienie jej majątku, wypełnienie zobowiązań ciążących na spółce oraz podział pozostałego majątku spółki pomiędzy jej wspólników.
Likwidatorzy muszą też sporządzić bilans na dzień rozpoczęcia i zakończenia likwidacji. Należy również pamiętać o obowiązku przygotowania rocznego sprawozdania finansowego.
Ponadto likwidatorzy są zobowiązani do składania wszelkich niezbędnych wniosków do rejestru KRS, zawiadomień do urzędów oraz powinni reprezentować spółkę w sprawach związanych z likwidacją.
Wszystko, co musisz wiedzieć o spółce komandytowej jako podatniku CIT znajdziesz w V wydaniu książki “Komandytowa w pytaniach i odpowiedziach”.
Czy możliwe jest rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji?
Przepisy Kodeksu spółek handlowych pozwalają na ustalenie przez wspólników spółki komandytowej innego sposobu zakończenia działalności tej spółki niż poprzez proces jej likwidacji. Porozumienie odnośnie do wyboru innego sposobu zakończenia działalności spółki może wynikać zarówno z treści umowy spółki, jak i z późniejszej uchwały wspólników. Decyzja w tej sprawie musi zostać jednak podjęta przez wszystkich wspólników, a więc przez wszystkich komplementariuszy oraz wszystkich komandytariuszy.
W przypadku zdecydowania się na rozwiązanie spółki w inny sposób niż poprzez jej likwidację osobami odpowiedzialnymi za zakończenie działalności spółki są jej wspólnicy (nie ma bowiem w tej sytuacji likwidatorów spółki).
Inna forma zakończenia działalności spółki może polegać w szczególności na przejęciu przedsiębiorstwa spółki przez jednego lub kilku wspólników wraz z obowiązkiem zaspokojenia wierzycieli spółki i spłaty pozostałych wspólników albo na zbyciu przedsiębiorstwa spółki bądź jej majątku osobie trzeciej, wniesieniu przedsiębiorstwa bądź wybranych aktywów spółki do innej spółki czy też na podziale majątku spółki pomiędzy wspólników według ustalonych proporcji.
Rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji nie zmienia odpowiedzialności wspólników za długi spółki. Oznacza to, że gdy po rozwiązaniu spółki pozostaną niespłacone długi, to komplementariusze będą ponosić za nie odpowiedzialność bez ograniczeń własnym majątkiem, komandytariusze zaś w granicach sumy komandytowej.
Ustanie bytu prawnego przez spółkę komandytową w wyniku jej rozwiązania bez likwidacji następuje z momentem uprawomocnienia się postanowienia sądu o wykreśleniu spółki z rejestru przedsiębiorców KRS.
Kiedy można podzielić majątek rozwiązanej spółki komandytowej?
Podział majątku rozwiązanej spółki komandytowej jest uzależniony od tego, czy wspólnicy przeprowadzą jej likwidację, czy wybiorą inny sposób zakończenia jej działalności. W przypadku likwidacji podział majątku spółki może nastąpić dopiero po przeprowadzeniu procesu likwidacyjnego. Jeśli po spłacie zobowiązań spółki oraz pozostawieniu odpowiednich kwot na pokrycie zobowiązań niewymagalnych lub spornych pozostanie majątek, dzieli się go między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. Gdy w umowie spółki nie zamieszczono odpowiednich postanowień, wspólnikom spłaca się ich udziały, nadwyżkę zaś dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczą oni w zysku.
W przypadku zdecydowania się przez wspólników na rozwiązanie spółki bez likwidacji to wspólnicy decydują o momencie i sposobie dokonania podziału majątku spółki. Należy jednak pamiętać, że wszelkie uzgodnienia pomiędzy wspólnikami o podziale majątku spółki oraz zaspokojeniu jej zobowiązań wywołują skutek wyłącznie w stosunkach wewnętrznych pomiędzy wspólnikami. W związku z powyższym uzgodnienia takie nie wiążą wierzycieli, którzy mogą domagać się spłaty zobowiązań od wspólników zgodnie z ogólnymi zasadami odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki komandytowej.
Poznaj tajniki funkcjonowania i rozliczania spółki komandytowej i komandytowo-akcyjnej. W naszym kursie online znajdziesz największe zalety tych spółek!
Podatkowe skutki likwidacji spółki komandytowej
Podatkowe skutki likwidacji spółki komandytowej należy rozpatrzyć na gruncie podatków dochodowych, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku VAT.
PCC
Likwidacja spółki komandytowej i przekazanie pozostałego w niej majątku wspólnikom nie podlega opodatkowaniu PCC. Ustawa o PCC zawiera zamknięty katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem i nie zostały tam ujęte czynności związane z likwidacją spółek i podziałem majątku likwidacyjnego.
VAT
Likwidacja może wywołać istotne konsekwencje, jeżeli chodzi o podatek VAT w przypadku przekazania wspólnikom w ramach rozliczenia rzeczowych składników majątku. Nieodpłatne przekazanie przez spółkę będącą podatnikiem VAT towarów należących do przedsiębiorstwa zrównane jest bowiem na potrzeby VAT z dostawą towarów.
Na dzień zakończenia likwidacji spółka komandytowa będzie musiała sporządzić spis z natury, gdzie wykaże składniki majątkowe, które pozostały w spółce na koniec likwidacji i które zostaną przekazane do majątku wspólników. Chodzi o wszystkie aktywa, które spółka nabywała i odliczała (w całości lub w części) VAT od ich zakupu. Składniki majątkowe wykazane w spisie z natury podlegają opodatkowaniu VAT według właściwej stawki, a wspólnicy, którzy otrzymują ten majątek, nie mają prawa do odliczenia tego podatku (mogą jedynie skorzystać ze zwolnienia VAT, jeśli zdecydują się je sprzedać w ciągu roku od rozwiązania spółki).
Czasami więc bardziej opłacalna jest sprzedaż wszystkich składników majątkowych przed zakończeniem likwidacji, tak aby pomiędzy wspólników podzielone zostały tylko pieniądze – podział środków pieniężnych jest bowiem neutralny z punktu widzenia podatku VAT.
PIT/CIT
Otrzymanie przez wspólników majątku likwidacyjnego spółki komandytowej wiąże się z powstaniem po ich stronie przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Stawka podatku wyniesie 19%. Wolna od podatku dochodowego jest jednak wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki, w części stanowiącej koszt nabycia udziału w jej zyskach. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega wyłącznie nadwyżka otrzymanego przez danego wspólnika majątku ponad wartość wniesionego przez niego do spółki wkładu. Jeśli więc kwota otrzymana z tytułu likwidacji będzie niższa niż wartość wkładu, to podatek nie wystąpi.
Jeśli wspólnik nabył ogół praw i obowiązków wspólnika spółki komandytowej przed dniem, w którym spółka ta stała się podatnikiem CIT, przychód wspólnika z tytułu otrzymania majątku likwidacyjnego będzie pomniejszony o wartość wkładu, ale także o przypadające na tego wspólnika zyski pozostałe w spółce, wypracowane w okresie, w którym spółka komandytowa była transparentna podatkowo.
Na spółce komandytowej jako płatniku ciąży obowiązek poboru podatku dochodowego. Spółka ma również obowiązek złożenia odpowiednich deklaracji i przesłania informacji wspólnikom.
Powyższe zasady znajdują zastosowanie, niezależnie od tego, w jakiej formie wspólnik otrzymał majątek likwidowanej spółki - pieniężnej lub rzeczowej. Forma ta będzie jednak miała istotne znaczenie w kontekście opodatkowania samej spółki komandytowej, ponieważ wydanie majątku w formie niepieniężnej skutkuje po stronie takiej spółki powstaniem przychodu odpowiadającego wysokości zobowiązania, uregulowanego poprzez przekazanie składników majątkowych. Jeżeli wartość rynkowa wydanego majątku przewyższa jednak kwotę należną wspólnikowi w związku z likwidacją spółki, to przychód spółki określa się według wartości rynkowej przekazanego majątku. Spółka jest uprawniona w takiej sytuacji także do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu, na takich samych zasadach, jakie miałyby zastosowanie, gdyby sprzedawała dany składnik majątku. Stawka podatku, do którego zapłaty zobowiązana jest spółka, wynosi odpowiednio 19% lub 9% (jeśli spółka spełniała warunki do skorzystania z tej preferencyjnej stawki CIT).
Dodatkowo spółka z tytułu wydania wspólnikom niepieniężnych składników majątku może mieć obowiązek zapłaty VAT.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w likwidacji spółki komandytowej lub szukasz porady w zakresie kompleksowego zakończenia działalności spółki, zapraszamy do kontaktu.
Klaudia jest radczynią prawną i specjalizuje się w obsłudze prawnej przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem procesów reorganizacji. Wspiera zarówno małe firmy, jak i duże przedsiębiorstwa, pomagając im dostosować strukturę organizacyjną do zmieniających się warunków rynkowych i przepisów. Doradza także w kwestiach zgodności z prawem, opracowywaniu umów i strategii korporacyjnych, a ponadto reprezentuje klientów w negocjacjach i sporach na tle spraw korporacyjnych. Jest absolwentką prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
