Epidemia bez wątpienia wpływa negatywnie na działalność spółek i ich finanse. Pogorszenie sytuacji spółki komandytowej nie zawsze będzie jednak tożsame ze złą sytuacją jej wspólników, którzy wciąż mogą posiadać prywatny kapitał. Oznacza to, że spółka komandytowa nie zawsze musi być zmuszona do pozyskania środków od osób spoza kręgu wspólników. Atrakcyjność dofinansowania przez wspólników zależy jednak od sposobu, w jaki zostanie ono dokonane.
Pożyczka od wspólnika
Najłatwiejszym sposobem na dofinansowanie spółki komandytowej jest udzielenie pożyczki przez jednego z jej wspólników.
Kwota główna udzielonej pożyczki nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej. Wyjątkiem jest przypadek, gdy wspólnik udziela spółce komandytowej nieoprocentowanej pożyczki lub udzielona pożyczka zostaje spółce umorzona. Wtedy wszyscy wspólnicy (także wspólnik, który udzielił spółce pożyczki) są zobowiązani do rozpoznania przychodu podatkowego w odpowiedniej kwocie (hipotetycznych odsetek lub kwoty umorzonego zobowiązania).
W zakresie kwoty płaconych przez spółkę komandytową odsetek – są one przychodem dla wspólnika który dofinansował spółkę (w momencie otrzymania odsetek) i podlegają opodatkowaniu 19% PIT. Pożyczka dla tego wspólnika stanowi tzw. wkład własny do spółki, co z kolei pozbawia go prawa do uznania odsetek od tej pożyczki jako kosztów podatkowych.
Inaczej wygląda sytuacja pozostałych wspólników – odsetki od pożyczki stanowią dla nich koszt uzyskania przychodu, proporcjonalnie do posiadanych udziałów z zyskach spółki komandytowej.
Przykład:
W spółce komandytowej jest trzech wspólników posiadających odpowiednio 60%, 30% i 10% udziałów w zyskach. Jeden ze wspólników (60%) postanowił dofinansować spółkę udzielając jej pożyczki w wysokości 500.000 zł. Na moment spłaty pożyczki należne odsetki wyniosły 10.000 zł.
Odsetki spłacane do wspólnika, będą dla niego przychodem podatkowym podlegającym opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym (podatek wyniesie więc 1.900 zł).
Wydatek w postaci płaconych odsetek będzie mógł zostać rozpoznany jako koszt podatkowy po stronie pozostałych wspólników, czyli tych, którzy nie udzielili spółce komandytowej pożyczki. Odpowiednio więc wspólnicy rozpoznają w kosztach 3.000 zł (wspólnik posiadający 30% prawo do udziału w zyskach) i 1.000 zł (wspólnik posiadający 10% prawo do udziału w zyskach).
Kwota spłacanych odsetek, przypadająca na wspólnika, który udzielił pożyczki (60% - 6.000 zł) będzie kosztem niestanowiącym kosztu uzyskania przychodów.
Udzielenie pożyczki przez wspólnika spółce komandytowej z perspektywy podatku od czynności cywilnoprawnych jest traktowane na równi ze zmianą umowy spółki. Oznacza to opodatkowanie według stawki 0,5% i to bez względu na to, czy strony umowy są podatnikami VAT. Obowiązek zapłaty podatku ciąży po stronie spółki komandytowej, który należy zapłacić w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki. Konieczne jest również złożenie w tym samym terminie deklaracji podatkowej PCC-3.
W związku z powyższym można zastanowić się nad wykorzystaniem jako „pośrednika” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której przedmiotem działalności gospodarczej jest między innymi udzielanie kredytów (PKD 64.92.Z).
Spowoduje to, że cała operacja nie będzie podlegała opodatkowaniu PCC tylko VAT. Udzielanie pożyczek jest z kolei zwolnione z VAT, o czym piszemy szerzej w artykule: Pożyczka od powiązanej spółki bez PCC
Co więcej, gdy wykorzysta się spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jako pośrednika przy udzieleniu pożyczki spółce komandytowej, to nie pojawią się problemy związane z brakiem możliwości zaliczenia odsetek do kosztów podatkowych niektórych wspólników spółki komandytowej.
Wniesienie dodatkowych wkładów
Innym sposobem dofinansowania spółki komandytowej jest wniesienie dodatkowych wkładów przez wspólników.
W przypadku spółki komandytowej wniesienie wkładu zwiększającego majątek spółki podlega obowiązkowi w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Podatek wynosi 0,5% wartości wnoszonych wkładów i obowiązek jego zapłaty leży po stronie spółki (podatek zostanie pobrany przez notariusza sporządzającego akt notarialny zmiany umowy spółki w zakresie podwyższenia wkładów).
W zakresie podatku dochodowego, wniesienie wkładów jest neutralne podatkowo zarówno po stronie wspólnika wnoszącego wkład jak i pozostałych wspólników. Jeśli wspólnicy zdecydują się na wniesienie wkładów w formie pieniężnej, taka czynność pozostanie również neutralna na gruncie VAT, gdyż nie stanowi dostawy towarów, ani świadczenia usług.
Gdyby jednak wspólnicy spółki komandytowej zdecydowali się na dofinansowanie jej poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego (który na przykład spółka mogłaby sprzedać), z punktu widzenia VAT taka czynność wymaga każdorazowej analizy. Niewykluczone, że zostanie potraktowana jako dostawa towarów, bądź odpłatne świadczenie usług – nawet wtedy, gdy wspólnik nie będzie podatnikiem VAT, a wnoszony majątek będzie jego prywatnym.
Wniesienie do spółki wkładów w sposób wskazany powyżej wymagać będzie odzwierciedlenia w umowie spółki (zmiana umowy spółki), a czasem zawarcia dodatkowej umowy (np. przeniesienia własności nieruchomości) – między wspólnikiem wnoszącym wkład a spółką. Stąd do kosztów należy doliczyć koszty notarialne.
Tarcza antykryzysowa – czy coś się zmieni?
W zakresie skutków podatkowych udzielania pożyczek do spółki komandytowej, tarcza antykryzysowa nie przewiduje żadnych dodatkowych rozwiązań.
W pierwotnym projekcie co prawda przewidziano zwolnienie pożyczek z PCC dla tych pożyczkobiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu pandemii COVID-19. Obecny kształt tarczy antykryzysowej nie wprowadził jednak tego zwolnienia, co oznacza, że wysokość PCC od udzielanych pożyczek pozostaje bez zmian.
Maria Ratajczyk
Mateusz Buszkiewicz
