Tak, w pewnych sytuacjach członkowie zarządu komplementariusza mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych.
Spółka z o.o. jako komplementariusz
Często status komplementariusza w spółkach komandytowych powierza się spółkom z o.o. zawiązanym i kierowanym przez komandytariuszy. Wspólnicy spółki z o.o. nie ponoszą bowiem osobistej odpowiedzialności za jej zobowiązania. „Pośrednio” kierują jednak spółką komandytową zasiadając w zarządzie jej komplementariusza – spółki z o.o. Na jakiej zatem zasadzie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności?
Więcej o zasadach odpowiedzialności komplementariusza w spółce komandytowej oraz o metodach jej łagodzenia możesz przeczytać w artykule: Odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki – czy można ją ograniczyć?
Kaskadowa odpowiedzialność członków zarządu
Wyjaśnienie charakteru odpowiedzialności członków zarządu komplementariusza wymaga przedstawienia „kaskadowego” układu odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej. W pierwszej kolejności odpowiedzialność ponosi sama spółka komandytowa (pierwszy poziom „kaskady”). Gdyby egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna, do odpowiedzialności za zobowiązania spółki mogą zostać pociągnięci jej komplementariusze. Odpowiadają oni bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Jeżeli komplementariuszem jest spółka z o.o. egzekucję prowadzi się z jej majątku. Jest to drugi poziom „kaskady”. Gdyby jednak i ta egzekucja okazała się bezskuteczna - w pewnych sytuacjach - do odpowiedzialności za zobowiązania spółki mogą zostać pociągnięci członkowie zarządu spółki z o.o. Doszliśmy zatem do trzeciego poziomu „kaskady” odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej.
Masz pytania dotyczące spółki komandytowej? Sprawdź najnowsze wydanie książki “Komandytowa”, a w niej wszystko, co musisz wiedzieć o spółce komandytowej jako podatniku CIT.
Warunki odpowiedzialności członka zarządu komplementariusza
Podstawą ewentualnej odpowiedzialności członków zarządu komplementariusza jest art. 299 kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli egzekucja przeciwko spółce z o.o. okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Członek zarządu może się jednak uwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Właściwy moment do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości
Nie ma jednak jednolitych poglądów, co do tego jaki moment należy uznać za właściwy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. będącej komplementariuszem w spółce komandytowej, co mogłoby stanowić przesłankę do zwolnienia członków zarządu komplementariusza od odpowiedzialności. Prezentowane są w tym względzie dwa główne stanowiska:
- a) zarząd spółki z o.o. będącej komplementariuszem w spółce komandytowej powinien zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości tej spółki już w momencie powstania przesłanek do ogłoszenia upadłości przez spółkę komandytową, tj. w terminie 14 dni od dnia powstania niewypłacalności spółki komandytowej;
- b) zarząd spółki z o.o. powinien zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie 14 dni od przeprowadzenia bezskutecznej egzekucji wobec spółki komandytowej.
W związku z powyższymi rozbieżnościami najbezpieczniejszym rozwiązaniem dla członków zarządu spółki z o.o. będącej komplementariuszem w spółce komandytowej będzie zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. już w momencie powstania przesłanek do ogłoszenia upadłości przez spółkę komandytową (powstanie jej niewypłacalności). W praktyce najlepiej wniosek o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. będącej komplementariuszem złożyć jednocześnie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki komandytowej.
Skutki braku wniosku o ogłoszenie upadłości
W przypadku niezłożenia przez członków zarządu spółki z o.o. będącej komplementariuszem wniosku o ogłoszenie upadłości tej spółki z o.o. mogą oni zostać pociągnięci do odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej. Dotyczy to tych zobowiązań, które nie zostały ściągnięte z majątku spółki komandytowej oraz spółki z o.o. – komplementariusza.
Brak szkody - uwolnieni się od odpowiedzialności
Drugą przesłanką uwolnienia się przez członków zarządu spółki z o.o. (komplementariusza w sp.k.) za zobowiązania spółki przewidzianej w art. 299 Kodeksu spółek handlowych jest brak szkody po stronie wierzyciela wywołany niezgłoszeniem we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości. Jeżeli zatem niezgłoszenie we właściwym momencie wniosku o ogłoszenie upadłości nie pogorszyło możliwości zaspokojenia się przez wierzyciela z majątku spółki z o.o. (czyli nawet gdyby doszło do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie, to wierzyciel i tak nie uzyskałby nic więcej), to również wtedy członkowie zarządu nie będą ponosić odpowiedzialności na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych.
Oczywiście należy wziąć pod uwagę, że powyższe zasady odnośnie upadłości spółki z o.o. będącej komplementariuszem będą adekwatne tylko w sytuacji, gdy spółka z o.o. - komplementariusz nie będzie miała wystarczającego majątku, by pokryć zobowiązania spółki komandytowej. Jeżeli spółka z o.o. – komplementariusz będzie taki majątek miała, wówczas nie pojawią się podstawy do odpowiedzialności jej członków zarządu, bowiem wierzyciel zdoła zaspokoić swoje roszczenia z majątku tej spółki z o.o.
Tomasz Rutkowski
